Sessiz İstifa İçin 5 Neden

Sessiz istifa için 5 nedeni sıralamadan önce sessiz istifa nedir ondan bahsedelim. Sessiz istifa, çalışanların işe devam ettikleri ancak işe karşı motivasyon ve ilgilerini kaybettikleri durumu anlatan bir jargondur. Bu durumda çalışan görsel olarak işyerinde olsa da ruhen orada değildir. Mutsuz olduğu işyerinde inisiyatif almayı bırakır, kendisinden beklenenden daha az çaba sarf eder, sadece yapmak zorunda olduğu işleri yaparak çalışmaya devam eder. Aslında çalışan kendi dünyasında mutsuz olduğu bu işyerinden ayrılmıştır, resmiyette ise orada var olmaya devam ediyordur.

Sessiz istifa tanımlaması Mark Boldger tarafından 2009 yılında Texas Ekonomik Sempozyumu’nda ortaya atılan bir kavramdır. Daha sonra ise New York’lu mühendis Zaid Khan’ın bir Temmuz akşamı metro beklerken ağaçlı bir caddede yayınladığı 17 saniyelik videosu binlerce kez izlenerek ve paylaşılarak koşuşturma kültürünün eleştirdiği bir akıma dönüşmüştür. Zaid Khan birçoğuna ilham veren Tiktok videosunda “Sessiz istifa, işinizi bırakmak anlamına gelmiyor. Sadece işinizin hayatınızı ele geçirmesine engel olmak anlamına geliyor. İşiniz hayatınız değil! Değeriniz ürettiklerinizle tanımlanamaz” demiştir.

Sessiz istifa, mevcut işinde ilerleme fikrinden vazgeçme eğilimini ve huzursuzluk kültürünü ifade eden bir pasif direniş biçimidir.

Peki ne oluyor da hevesle çalışan insanlar sessiz istifa noktasına geliyorlar. Aslında bu noktada hem örgütsel hem de çevresel faktörlere değinmek gerekiyor.

2020 yılına damga vuran pandemiyle birlikte değişen yaşam ve çalışma şartları içerisinde insanlar kötü bir ekonomi ekonomi, artan enflasyon, bireysel özgürlüklerin yok edilmesi, evden çalışmalarda her anın loglanması, demokratik olmayan yaklaşımlar gibi sebeplerden dolayı yoğun şekilde tükenmişlik yaşamaya başladılar. Bu tükenmişlik duygusu ile yorulmuş, aşırı çalışan insanlar pandemi sonrası normal çalışma hayatına döndüklerinde kendilerine uygun olmayan işleri ve/veya çalışma koşullarını kabul etmemeye başladılar.

Şimdi sıra örgütsel faktörlerde, bakalım sessiz istifaya neden olabilecek maddeler nelermiş?

Sessiz İstifa İçin 5 Neden

1. Düşük maaş: Çalışanlar yaptıkları işin karşılığında hak ettikleri ücreti almak isterler. Yapılan iş ile zam/ terfi/prim gibi insan kaynakları uygulamaları paralel olmadığında ve bu durum görmezden gelinip sürekli hale geldiğinde çalışanlar için sessiz istifa yolunda ilk adımlar atılmaya başlanmış demektir.
2. Çalışanın potansiyelini kullanamaması: Potansiyeli yüksek bir çalışana sürekli seviyesinin çok altında ya da yetenekleri ile ilgisi olmayan işler verilirse bu durumda çalışan motivasyon kaybeder ve kendini mutsuz hissetmeye başlar. İş ortamında mutsuz bir çalışandan ise verimli bir çalışma beklenemez. Ara ara gazlanarak çalışabilir ancak bu durum kalıcı değildir.
3. Çalışana değer verilmemesi: Firmalar çalışan bağlılığına önem verir, personel sirkülasyon oranlarının düşük olmasını ister. Bunu istemeyen işveren yoktur eminim. Bunu yaşamamak için yapılması gerekenler konusunda ne kadar firma emek sarf eder peki? Kötü çalışma koşulları, hijyenik olmayan ortamlar, çalışanı değerli hissettirecek uygulamaların olmaması, çalışanlara sağlanan imkanlar arasında ayrımcılık yapılması, kurumsallaşma yolunda adımların atılmaması, bir kurum kültürünün olmaması bu maddeyle ilgili konulardır. Değişen çalışma koşullarına uymayan, teknolojinin gerisinde kalan firma kültürü de çalışanı sessiz istifaya iten nedenlerden biridir.
4. İletişim eksikliği: Yöneticiler ile çalışanlar arasında düzgün bir iletişimin olmaması, yöneticinin ulaşılabilir durumda olmaması, çalışanlarla bir araya gelinmemesi çalışanlarda motivasyon düşüklüğüne neden olur. Bu durum sürekli bir hal aldığında ise tükenmişlik ve sessiz istifaya neden olur.
5. Şeffaf olmayan ve ayrımcı yaklaşımlar: İşyerinde her konuda şeffaf olunması ve çalışanlar arasında ayrımcılık yapılmaması gerekir. Çalışanlar arasında davranış, ücret, zam, terfi, yan haklar gibi konularda ayrımcılık yapılması işyerine bağlılığı azaltır. Günümüzde sosyal sorumluluk sistemleri ayrımcılığın önlenmesi ve tüm çalışanlara eşit davranılarak eşit hakların sağlanması için firmaların standardizasyonunu sağlamaya çalışmaktadır. Dünya böyle bir noktaya giderken çalışanın işyerinde her konuda ayrımcılık olması ve şeffaflığın olmaması sessiz istifa için bir başka ana nedendir.

2023 yılında yapılan bir tez araştırmasında erkek çalışanların ayrımcılık algısı arttıkça işten ayrılma niyetini daha fazla gösterdikleri, kadın çalışanların ise bu durumda eğme içgüdüsüne dayanan kabullenici sessizlik davranışlarının arttığını tespit edilmiştir.

Tüm bunların sonucunda sessiz istifa çalışanlara toplantılara katılmama, fikir üretmemem, işe geç gelme veya işten erken çıkma isteği ve iş yapma hevesinin olmaması olarak yansır.

Elbette saydığımız bu beş madde doğrudan ya da dolaylı olarak birbirini tetikleyebilir. Örneğin kapsayıcı bir çalışma ortamının oluşturulmamış olması ve çalışanların yaratıcılıklarını kullanmalarının engellendiğini hissetmeleri, kendilerini değersiz hissetmelerine neden olarak potansiyellerini ortaya çıkarmaya teşvik etmeyebilir.

Sessiz istifa yaşamayacağınız bir çalışma hayatı dileğiyle 😊

Sessiz istifa ile ilgili bir çalışmaya göz atmak isterseniz buradan erişebilirsiniz.

Konuyla bağlantılı bir başka yazım ise burada.

Sevgilerimle,

Lean Teacher