Kaizen
Kaizen, Japonca “Kai” ve “Zen” kelimelerinin birleşiminden oluşur. “Kai” değişim, “zen” ise iyilik anlamına gelir ve Kaizen kelimesi iyileştirme, daha iyiye doğru değişim anlamlarına gelir.
Kaizen, üretkenliği kademeli olarak artırmaya ve bir çalışma ortamını daha verimli hale getirmeye odaklanan bir Japon iş felsefesidir. Kaizen felsefesi, tüm fonksiyonları sürekli olarak iyileştiren ve CEO’dan montaj hattı işçilerine kadar tüm çalışanları kapsayan iş faaliyetlerine atıfta bulunan bir yalın üretim kavramıdır.
Kaizen, standartlaştırılmış program ve süreçleri iyileştirerek israf ve fazlalıkları ortadan kaldırmayı amaçlar.
Kaizen ilk olarak İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Japon işletmelerinde uygulanmıştır. Sonrasında Toyota’nın yalın felsefesi ile tüm dünyaya yayılmıştır. Kaizen süreklilik isteyen bir uygulamadır, bir sefer yaptım oldu mantığından uzaklaşıp sürekli hep daha iyisini yapmayı hedefleyen ve bu yaklaşımı kullanan firmalar rakiplerine kıyasla her açıdan birkaç adım öndedirler.
Kaizen’in küçük değişiklikleri satış, üretim, kalite kontrol, tam zamanında teslimat, standartlaştırılmış iş, verimli ekipman kullanımı ve israfın ortadan kaldırılmasını içerebilir. Kaizen metodolojisi, şu anda yapılan küçük değişikliklerin gelecekte büyük etkileri olabileceğini vurgular.
Kaizen felsefesi, tüm iş yerine yayıldığında, sürekli iyileştirme mantığı tüm çalışanlarda oluştuğunda faydalı olabilir. Bunun için de o şirkette bir kurum kültürünün oluşması gerekir. Yalın evini hatırlayalım, Kaizen evin çatısını oluşturan bir metottur.
Kaizen’in faydaları nelerdir?
Kaizen şirketlere birçok değerli fayda sunar. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Artan üretkenlik,
- Azaltılmış atık,
- Kaynakların verimli kullanımı,
- İyileştirilmiş kalite,
- Daha iyi güvenlik,
- Daha düşük maliyetler,
- Daha yüksek müşteri memnuniyeti,
- Geliştirilmiş işbirliği ve iletişim,
- Daha yüksek çalışan memnuniyeti ve morali.
Kaizen araçları nelerdir?
Kaizen metodolojisi hedefe bağlı olarak farklı araçlar kullanır. Örneğin, 5S aracı genellikle yalın üretimde ve işyerlerinin verimli, üretken ve güvenli olmasını sağlamak için kullanılır. JIT ve Kanban envanter kontrolü için kullanılır. Beş neden (ne, ne zaman, nerede, neden ve kim) bir sorunun temel nedenini ortaya çıkarmak için kullanılan bir araçtır. Değer akışı haritalama, israfı ortadan kaldıracak yerleri belirlemek için kullanılan analitik bir araçtır. İyileştirme yapılacak konuya göre farklı metotlar tek başına ya da birlikte kullanılabilir.
5 temel kaizen ilkesi
- Müşterini tanı,
- Akışına bırak,
- Gemba’ya git, *
- İnsanları destekle ve
- Şeffaf ol
Bu 5 ilke gerçek anlamda yerine getirildiğinde işte o zaman kuruluşlarda sürekli iyileşme kültüründen bahsedebiliriz. Başarılı bir sürekli iyileştirme kültürü için ve kalite, üretkenlik ve işçi-işveren ilişkilerinin ilerlemesinde bir dönüm noktası olması açısından bu 5 temel ilke önem taşımaktadır.
*Gemba: Japonca’da gerçek yer anlamına gelir. Gemba genellikle üretim alanı gibi değerin eklendiği yeri ifade eder. Daha geniş bir anlamda gemba, bir şirkette işin yapıldığı herhangi bir yeri ifade eder; dolayısıyla bir mühendislik gembası, bir satış gembası, bir muhasebe gembası vb. olabilir.
Kaizen türleri
Birçok farklı Kaizen türü olsa da temel olarak iki ana Kaizen’den bahsedebiliriz:
- Kobetsu Kaizen: Odaklanmıış Kaizen olarak da tanımlanan bu Kaizen türünde, işletmedeki kayıpları azaltmaya dönük yapılan iyileştirmeler sistematik şekilde farklı birimlerden ekip üyelerinin katılımı ile bir konuya odaklanarak ele alınır. Odaklanmış Kaizen problem tanımlanmasından, önceliklendirilmesine; hedef konulmasından, kök sebep analizinin yapılmasına ve aksiyonların belirlenmesine, uygulanması ve doğrulanmasına kadar her adımı ekip halinde yürütülen çalışmaları kapsar, disiplin gerektirir. Bu Kaizen türü içerisinde bir çok önce sonra Kaizen çalışmasını barındırabilir. Odaklanmış Kaizen, sistematik yapısı, takım çalışmasını teşvik etmesi, proseste veya değer akışında yarattığı dramatik etkiler ve önlediği israflar ile birçok işletmede kültürel dönüşümü tetikleyen önemli bir yalın araçtır.
- Önce Sonra Kaizen: Önce Sonra Kaizenler işletme içerisinde analiz gerektirmeden kolayca uygulanabilecek, bir ekip çalışmasından çok bir ya da birkaç kişinin görev aldığı basit değişikliklerle, küçük iyileştirilmelerle sonuçlanan Kaizen çalışmalarıdır. Önce Sonra Kaizenler küçük iyileştirmelerin kolayca kayıt altına alınmasını sağladığı gibi, işletmede karşılaşılan basit problemlerin kolayca çözülebilmesi için pratik bir ortam sunmaktadır.
Kaizen ve PUKÖ döngüsü
İyileştirmeler genellikle PUKÖ döngüsü formatını takip eder. PUKÖ, Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al anlamına gelir. Plan bölümü, ekipler bir sorunu çözmeye çalıştığında herkesin ne bekleyeceğini bilmesi için değişikliklerin önerilmesini ve haritalandırılmasını içerir.
Uygula aşaması, sorun için en iyi çözümü uygular. Kontrol aşaması, işe yarayıp yaramadığını görmek için sorunun çözümünün değerlendirilmesini içerir.
Bir şirket harekete geçtiğinde, çözümün bir şirket standardı haline gelip gelmeyeceğini veya daha fazla değişikliğe ihtiyaç duyup duymayacağını belirler. Yöneticiler daha fazla değişiklik yapmaya karar verirse, Kaizen Plan adımına geri döner ve süreç yeniden başlar.
Kaizen ile ilgili bir sonraki yazımda görüşmek dileğiyle.
Konuyla ilgili web sitesine buradan erişebilirsiniz.
Sevgilerimle,
Lean Teacher