Temel Problem Çözme Teknikleri
Temel problem çözme teknikleri konusuyla bağlantılı olarak problem ve problem çözme adımlarını içeren yazıma buradan ulaşabilirsiniz.
Temel problem çözme teknikleri, karşılaştığınız problemleri kolay ve pratik yöntemlerle çözmenizi sağlayan, derin istatistiksel bilgi gerektirmeyen yöntemlerdir. Bu yöntemleri günlük yaşantınızda veya iş hayatınızda karşılaştığınız problemler için ekip olarak ya da bireysel olarak kullanabilirsiniz.
Problemi çözmek için bir tekniğe karar vermeden önce problemi doğru tanımladığınızdan emin olmalısınız. Yanlış tanımlanmış bir problem vakit kaybı, emek kaybı ve israf demektir. Bu nedenle problem tanımlama aşamasında bunu tek başına değil bir ekiple yapmanız gerekir.
Temel problem çözme tekniklerinin en sık kullanılan metotlarından kısaca bahsedelim:
Beyin Fırtınası: Bir problemi çözmede kullanılacak fikirlerin bir grup oluşturularak serbest bir şekilde ortaya atılması tekniğidir. 1950’li yıllardan beri uygulanan bu tekniğin temelinde fikirlerin engellenmemesi ve böylelikle çok sayıda fikir üretilmesi yatar. Yaratıcılığı tetikleyen beyin fırtınası yapılırken ilk olarak problem tanımlanır. Ardından yöntem kuralları açıklanır, serbest fikirler ortaya konur, fikirler bir araya getirilerek kayda geçirilir, düzenlenir, değerlendirilir ve son aşamada en iyi fikir seçilir.
Balık Kılçığı Diyagramı: Kişileri sistematik bir şekilde düşünmeye sevk eden balık kılçığı tekniği, problem ile problemin ortaya çıkışına neden olan etmenlerin arasındaki bağın grafiksel bir şekilde analiz edilmesidir. Teknik, adını, problemlerin ana nedenler ile pek çok alt nedenlerden oluşması ve bu yüzden de yapılan çizimin balık kılçığını andırması sayesinde almıştır. Balığın kafa kısmı problemi, gövdesinde yer alan ana kılçıklar ise ana neden kategorilerini (insan, makine, çevre, malzeme, makine, metot) ana kılçıkların altındaki küçük kılçıklar ise birincil, ikincil, üçüncül alt nedenler olarak çizimde yerini alır.
Proses Haritası/Akış Şeması: Problemin nerede oluştuğunu anlayabilmek için prosesin haritasını oluşturmak ya da iş akışını oluşturmak konuya daha büyük bir pencereden bakmanızı sağlar. Bir sürecin birbirine bağlı bütün aşamaları tüm detaylarıyla bir diyagram üzerinde hazırlanır. Bu adımda SIPOC diyagramından da faydalanılabilir.
Pareto Analizi: Pareto analizi problemin kaynağı olabilecek önemli faktör/faktörler tespit edilir. Bu teknik 80-20 kuralı olarak da bilinir. Bir problemin %80’ine yol açan %20’lik nedenlerin belirlenmesi, yani, nedenlerin önemlerine göre ayrıştırılarak önemli olanların çözümüne odaklanılmasını sağlayan bir tekniktir. Teknik uygulanırken öncelikle analiz edilecek kategoriler, ardından da veri toplanması adına gerekli görülen zaman aralığı belirlenir. Daha sonra veriler kaydedilir, diyagram analizi yapılır ve son olarak veriler grafik hâline getirilir.
Ağaç Diyagramı: Ağaç diyagramı bir problemin çözülmesi ya da herhangi bir hedefe ulaşılması için yapılması gereken işlemleri hiyerarşik bir biçimde gösteren yönetim aracıdır. Bir konu ve bileşenleri arasındaki ilişkileri gösterir. Çoğunlukla “Nasıl?” sorusunu cevaplamak için kullanılır. Sistematik diyagram, ağaç analizi, analitik ağaç ve hiyerarşik diyagram da ağaç diyagramının diğer isimleridir.
5N 1K Tekniği: 5 N, 1 K tekniği, bir problemin nedenlerini ya da çözümlerini eksiksiz olarak belirlemede kullanılan bir tekniktir. Ne, nerede, ne zaman, niçin, nasıl soruları ile kim sorusu bu tekniğe adını vermiştir. Tanımlanan probleme bu sorular sorulup net cevaplar verilerek problemin kaynağına ulaşmak ya da çözüm önerileri geliştirmek mümkün hâle gelir.
Neden-Neden Analizi: Bu yöntemde problemin kök nedenini buluncaya kadar “neden” sorusu sorulur. Ve kök neden tespit edilerek sorun giderilmeye çalışılır.
İlgi Diyagramı: Bu metot, problem çözme ekibinin çok sayıda fikir üretebilmesi, daha sonra bu fikirleri doğal bir şekilde gruplandırması için kullanılır. İlgi diyagramı, sürecin tüm aşamalarında takımdaki herkesin yaratıcılığını teşvik eder ve iletişim engellerinin kırılmasını sağlar.
Kontrol Çizelgeleri: Kontrol çizelgeleri genelde kararlı olmayan prosesleri gözlemek ya da bir proseste bir değişiklik olduğunda erken uyarı sağlamak amacıyla kullanılır. Sahadan gelen veriler uygun kontrol çizelgeleri ile takip edilir, proses limitleri ile sürecin akışı bu çizelge üzerinden görsel olarak takip edilerek sapmalar anında fark edilir.
Histogram: Veri değerlerinin dağılımlarını göstererek dağılımın daha iyi anlaşılması ve tanınmasına yardımcı olur. Süreçten elde edilen veriler histogram haline getirilerek yorumlanır.
Problem çözümünde sıkça kullanılan teknikleri kısaca öğrenmiş olduk, konuyla ilgili eğitime buradan ulaşabilirsiniz.
Sevgilerimle,
Lean Teacher