Çalışanlar Neden İşten Ayrılır?

“Çalışanlar neden işten ayrılır?” sorusu buzdağının görünen kısmından çok görünmeyen kısmına işaret eden ve firmadan her ayrılana sorulması gereken bir sorudur.

Bu sorunun cevapları işvereni ve insan kaynakları birimini şaşırtabilir. Çünkü çoğu zaman insan kaynakları ve işveren mevcut düzenin mükemmel olduğunu, yönetim tarzı, çalışanlara sunulan yan haklar/imkanlar gibi konularda hiçbir eksiğin olmadığını, çalışanların şımarıklık yapıp mis gibi bu işyerini beğenmediklerini düşünürler. Bu yüzden de işyerinin değil, işyerindeki eksikleri görüp, bu eksiklerin düzeltilmeyeceği düşünerek işyerinden ayrılanların “kötü” olduğu düşünülür. O yüzden gidenlerin arkasından çoğunlukla şu cümleler duyulur:

“Boş ver, giderse gitsin, bir yerde tutunamamış olur.”
“Ondan hayır gelmezdi zaten.”
“Şunu da yapmadı zaten.”
“İşini takip etmezdi zaten.”
“Panik bir yapısı vardı.”

Cümleleri çoğaltmak mümkün, içinizde böyle söylemlere denk gelen olmuştur eminim. Nedense şu nokta özel sektörde hep göz ardı ediliyor: İşverenin çalışan seçme özgürlüğü olduğu kadar, çalışanın da işyeri seçme özgürlüğü var. Bir yerde kariyer ilerlemeniz yoksa, kötü bir yönetim tarzı varsa, maaşınız düşükse, yan haklarınız yoksa, takdir edilmiyorsanız mevcut işinizden ayrılmanız oldukça doğaldır. Benzer durum işverenler için de geçerli, bir çalışan işe alınır, performansı gözlemlenir, performansı düşükse, beklentiyi karşılamıyorsa çalışan ile yollar ayrılabilir.

Burada önemli olan çalışanların neden işten ayrıldıklarına dair gerçek sebepleri bulmak. “Neden ayrılmak istiyorsunuz?” sorusu acaba kaç çalışana laf olsun diye değil gerçekten soruluyor? Tabi burada bir de şu konu var, gerçekten sorulsa bile soruya verilen cevaplar ne kadar doğru? İşte bu kısmı muamma.

Özel sektörde bazı insanlar işyerlerinden ayrılırken kapıyı kapatmak yerine aralık bırakmayı, olur da gittiği yerde bir sorun yaşanırsa bir gün geri dönebilmeyi düşünerek gerçek ayrılma nedenlerini çoğu zaman gizliyorlar. Bu işe yarıyor mu derseniz, işyerini beğenmeyip sürekli şikayet ettikten sonra gidip 4 ay, 6 ay, 1 yıl sonra aynı şikayet ettiği kötü yönetim tarzına geri dönenler yok değil. Tabi bunun altında yatan türlü sebepler var, o başka bir yazının konusu olsun, biz şimdilik bu konuda kalalım 😊

Ayrılık incelemesi

Gelin şimdi sizinle birlikte, bir çalışanın işten ayrılması sonrasında kalanların yaptığı yorumları ve mükemmel gibi düşünülen yerlerde nelerin eksik olabileceğini irdeleyelim:

İşten ayrılan kişiler için “bir yerde tutunamadı” demek ne kadar doğrudur? 20 sene boyunca aynı işyerinde aynı işi yapmak işinde çok iyi olduğunun kanıtı mıdır? Yoksa “yerim rahat, risk almayım, beni buradan kovmazlar, alıştık artık mı?” Yoksa harika bir işyerinde çalışıyorum” mu? İşyeri mükemmel değildir, çalışan vasattır, 30 sene boyunca kalır, yaptığı işi de bir gram geliştirmez. Bu “tutunmak” mıdır?
İdealleri olan bir çalışan, kurum kültürü olmayan bir yerde neden “tutunmak” zorundadır?
Çalışandan hayır gelmezdi madem neden ona asla ilgisi olmayan unvanlar vaat ettin?
Çalışana, işten ayrılma noktasına gelinceye kadar ne kadar destek oldunuz? Onun sesini ne kadar duydunuz? Eksik bulduğunuz beğenmediğiniz yönlerini geliştirmek için ona ne imkan sundunuz? Sorunlarıyla ilgilendiniz mi yoksa hep anı kurtarmak için yuvarlak cümlelerle konuyu geçirtirdiniz mi?
Çalışma düzeniniz değişen çağa ayak uydurabiliyor mu?
İşyerinde herkese eşit davranıyor musunuz?
Çalışanlarınıza verdiğiniz sözleri tutuyor musunuz?
Süreçleri uzmanlarına teslim edip onlara karar yetkisi veriyor musunuz yoksa en ufak bir konuda bile “benim niye haberim yok” diye diye çöp atılacağı zaman bile çalışanların sizden onay almasını mı istiyorsunuz?
Çalışanlarınız kendilerini değerli hissediyorlar mı?
Çalışan memnuniyeti anketi uyguluyor musunuz yoksa buradan gelecek geri bildirimler sizi endişeye düşüreceğinden bunu uygulamaktan imtina mı ediyorsunuz?
İşyerinde çalışanlara iyi imkanlar sağlıyor musunuz? Yemekler güzel mi? Tuvaletler ve soyunma odaları temiz mi, yeterli mi?
İşten ayrılma görüşmelerinden elde ettiğiniz geri bildirimlerle ilgili nasıl çalışmalar yapıyorsunuz?
Çalışanlar daha iyi şartlarda daha iyi yönetimle, daha adil uygulamalarda neden çalışmasınlar?
Çalışanları dinliyor musunuz yoksa sadece bazı kişilerden aldığınız tarafsız olmayan bilgilere güvenip onlarla mı ilerlemeyi tercih ediyorsunuz?

Gördüğünüz gibi aslında mevzu derin, işverenler ve insan kaynakları konuya “bir çalışan gider diğeri gelir” mantığıyla yaklaşsa da işyerindeki bazı kronik sorunları düzeltmek için uğraşılmadığında bu kısır döngü tekrar eder durur. İşyerinde kısa süre çalışıp 6 ayı doldurmadan ayrılan çalışanlar hariç, 2 yıl ve üzerinde çalışan kişilerin işten ayrılma nedenlerine odaklanıp bunları incelemek ve sorunun kaynağını bulup sorunu çözmek gerekiyor. 10.000 saat kuralını göz önüne alırsak işyerinde 3,5 yıldan fazla çalışan kişilerin ayrılma nedenleri çok daha kritik hale geliyor.

Konuyla bağlantılı başka bir yazıma buradan farklı bir kaynağa ise buradan ulaşabilirsiniz.