Toksik Çalışma Ortamı
Toksik çalışma ortamı manipülasyon, zorbalık, bağırma ve benzeri olumsuz davranışların kurum kültürüne yerleştiği bir çalışma ortamıdır. Bu tür bir çalışma ortamında çalışanların üretkenliği düşer, çalışanlarda güven eksikliği oluşur ve aynı zamanda çalışanların stres seviyeleri yükselir. İşin en kötü yanı ise tüm bu olumsuz konular toksik işyerlerinde sıradan hale gelir.
Böyle bir çalışma ortamında çalışan kişiler kendilerini “psikolojik olarak güvensiz” hissederler. Fikirlerinizi paylaştığınız, endişelerinizi ya da itirazlarınızı dile getirdiğiniz ya da işte kendiniz olarak göründüğünüz için cezalandırılacağınızı, aşağılanacağınızı ya da reddedileceğinizi hissedebilirsiniz.
Uzmanlar, toksik iş yerlerinin zamanla anksiyete veya depresyona yol açabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor. Bu tür bir çalışma ortamında çalışan kişiler kendini kapana kısılmış gibi hissettiği için stres ve reddedilmeyle dolu bir günle daha yüzleşmek istemediğinden işe gitmeden önce kendilerini ağlarken bulabilirler. Çalışmak için başka bir alternatif bulamayan çalışanlar iş yerlerinde ruh gibi gezip etliye sütlüye karışmadan günü tamamlamayı hedefleyebilirler. Detaylarda boğulan, çalışanlarının verdiği sinyalleri okuyamayan mikro yöneticiler bu durum için bir önlem almadığında ise çalışanlardaki depresyonun boyutu giderek daha da artar.
Toksik bir iş yerinin belirtileri nelerdir?
Toksik bir iş ortamını birebir tanımlamak zor olabilir, çünkü bunu yapabilecek birçok özellik vardır ve aynı ortam, diğer faktörlerin yanı sıra iş geçmişlerine, tetikleyicilerine ve çalışma tarzlarına bağlı olarak insanlar üzerinde farklı etkilere sahip olabilir. Bununla birlikte, toksik iş yerlerinin bazı ortak özellikleri vardır, gelin şimdi onlardan bahsedelim:
- Sınırı olmayan iş yaşam dengesi
Toksik iş ortamları genellikle iş yaşam dengesi için sağlıklı sınırların olmamasını normalleştirir ve sizi işe her şeyden daha fazla öncelik vermeye teşvik eder. Yöneticiler kendilerini tükenmişliğe ve bitkinliğe itebilir ve ekiplerinden de ister ofiste ister sanal ortamda çalışıyor olsunlar aynı şeyi yapmalarını bekleyebilirler. Örneğin, çalışanlardan ofisteki kadar geç saatlere kadar kalmalarını ya da mesai dışındaki tüm saatlerde mesajlara ve e-postalara yanıt vermelerini bekliyor olabilirler.
- Güven eksikliği
Zehirli bir çalışma ortamında, iş arkadaşları arasındaki güven eksikliği ya da yöneticilerin astlarına olan güven eksikliği hissedilir. Yönetim ekibinin ofislerinin çalışanların masalarına baktığı ve bu sayede kattaki faaliyetleri izleyebildikleri bir organizasyon örneği güven eksikliğine bağlı gözetleme isteğine işaret eder ve bu da toksik iş ortamına dair bir işarettir.
- Hata yapmaya yer olmaması
Toksik iş ortamlarında hata yapmaya ve bundan ders çıkarmaya yer yoktur. Eğer bir hata yaparsanız, kaynar kazanların içine atılabilirsiniz. Ya da yıllarca bu hatayı dinleyebilirsiniz. Böyle bir ortamda, insanlar suçlanma sırasına girmemek ve iş arkadaşlarının önüne geçmek için ne gerekiyorsa yapmaya başlarlar; örneğin işle ilgili bilgileri ekip arkadaşlarıyla paylaşmamak veya bir şeyler ters gittiğinde iş arkadaşlarını öne atmak gibi.
- Küçümseme
Zehirli ilişkiler tanımının temel unsurlarından biri olan hor görme toksik iş ortamlarında da ortaya çıkar. Örneğin bir toplantıda sizin söylediğiniz bir fikir görmezden gelinip saçma bulunurken, aynı toplantıda bir süre sonra başka birinin aynı fikri yöneticinize cazip gelebilir. Bazen bu ayrıma cinsiyet farkı ya da ikili ilişkiler neden olabilir.
- Sağlıksız iletişim
Uzmanlara göre bir işyerinin duygusal sağlığını genellikle işyerindeki insanların birbirleriyle nasıl etkileşim kurduğuna bakarak ölçebilirsiniz. İşyerindeki insanlar sabah kahvelerini hazırlarken gülümseyip sohbet ediyorlar mı, yoksa çoğu insan sadece kaşlarını çatıp ekrana ya da telefonuna gömülüyor mu? Ofiste espriler yapılıyor mu, yoksa buzdolabına gibi bir ortam mı? Bir iş yerinin enerjisini ve toksik olup olmadığını genel ambiyans ve bireylerin vücut dilinden anlayabilirsiniz.
- Gelişim desteği eksikliği
Zehirli iş yerlerinde birçok insan sorunlarını kendi başlarına çözmek zorunda kalır çünkü çalışanların sorunlarının çözümünü bir yana bırakın, bu işyerlerinde çalışanların gelişimine yardımcı olacak bir mentorluk veya destekten bile söz edilemez. Hatta siz böyle bir gelişim talebinde bulunduğunuzda dahi (mesela sektörünüzle ilgili bir eğitim ya da yüksek lisans programı talebi) bu talebiniz görmezden gelinebilir. Bu durum hem işe yeni girenlere hem de potansiyeli yüksek tecrübeli çalışanlara oldukça fazla zarar verir.
- Gaslighting
Gaslighting sinsi bir manipülasyon ve psikolojik kontrol biçimidir. Gaslighting mağdurları kasıtlı ve sistematik olarak yanlış bilgilerle beslenirler ve bu da onları doğru bildikleri şeyleri, genellikle de kendileri hakkında sorgulamaya iter. Sonunda hafızalarından, algılarından ve hatta akıl sağlıklarından şüphe edebilirler. Örneğin yöneticiniz size nasıl yapacağınızı anlatarak bir iş verir, işi yapmaya başlarsınız, işin ortasına geldiğinizde fikrini değiştirir, söylediği şeyi hatırlamaz ya da hiç söylemediği bir şeyi söyleyiverir. Böyle bir durumda çalışanlar becerilerinden şüphe ederek iş yapmaya korkar hale gelip asla sorulmaması gereken çok basit şeyleri bile yöneticisine sorar hale gelebilir. Diğer zehirli davranışlar gibi, gaslighting de işyerinde kapsayıcılık ve eşitlik açısından iki kat zararlı olabilir.
- Fiziksel belirtiler
Toksik bir iş ortamında, zihinsel stres sizi fiziksel olarak etkilemeye başlayabilir. Savaş ya da kaç modu uzun sürdüğünde bu durum fiziksel sağlığınızı etkileyebilir ve sindirim sorunları, uyku sorunları, yorgunluk, ağrılar ve panik atak gibi stres, anksiyete veya depresyonun daha yaygın semptomlarından bazılarını yaşamaya başlayabilirsiniz.
- Yüksek iş gücü devir oranı
Toksik bir çalışma ortamında çalışanlar zihinsel olarak kendilerini kapatmaya ve işten, ekiplerinden ve genel olarak şirketten kopmaya başlar. Uzmanlar bu durumun, insanların toplantılar sırasında kameralarını kapalı tuttukları ve sadece kısa yorumlarla iletişim kurdukları sanal ortamlara da yansıdığını görmüştür. Zamanla insanlar toksik iş yerlerinden yüksek oranlarda ayrılmaya başlarlar.
Toksik olmayan çalışma ortamlarında, iyi yönetim becerilerine sahip yöneticilerle çalışmanız dileğiyle 😊
Konuyla ilgili kaynak önerisi için buraya göz atabilirsiniz.
Sevgiler,
Lean Teacher